J.Hofstätter in het plaatsje Tramin was vroeger het bedrijf van een hoefsmid, tevens de plaats waar je vermoeide paarden kon inruilen voor uitgeruste, om weer verder te gaan met je reis. Joseph Hofstätter ging aan het begin van de 20e eeuw ook wijn maken en bleek uitzonderlijk getalenteerd. Nu telt Tramin zo’n 3000 inwoners en is wijnbouw dé bron van inkomsten. Door huwelijken verwierf de familie Foradori de firma J.Hofstätter nu staat sinds 1992 de 4e generatie met Martin Foradori-Hofstätter aan het roer. Inmiddels is de 5e generatie, met zijn zoon Niklas, er aan het werk. J.Hofstätter één van de grootste familiebedrijven in Alto Adige.
Alto Adige, of Süd Tirol zo u wilt ligt, in het stroomgebied van de rivier de Adige met als belangrijkste plaats Bolzano. Deze stad ligt in een soort kom in het landschap, een ‘caldera’ ontstaan na erupties van een grote vulkaan. Er is een min of meer vlakke vallei vloer met aan weerskanten een heuvelrij die van noord naar zuid loopt. De grondsamenstelling kan ook verschillen, klei met wat kiezel destijds aangevoerd door de rivier, of vulkanische grond er neergelegd na de vele erupties. Ook blanke, sterk kalkhoudende grond als overblijfsel van een koraalrif, dit was immers vroeger de zeebodem.
Wijnbouw vindt nu plaats op de valleivloer maar vooral ook op de prachtige hellingen, tot bijna 900 meter hoogte toe, badend in de zon. Behalve druiven is de vallei ook één gigantische appelboomgaard. Vroeger kon dat niet want de valleivloer was toen een moeras. In die tijd behoorde het gebied toe aan Oostenrijk en Keizerin Maria Theresa (1717-1780) begon met het draineren ervan, waardoor land en tuinbouw mogelijk werden. Overal op strategische punten zie je nog oude torens staan die als militaire uitkijkpost dienden want het gebied was nog wel eens in opspraak. Langs de valleiwand aan de linkerzijde loopt de oude route noord-zuid van vér voordat er sprake was van een snelweg. De trein was er nog niet en alleen platbodem schepen konden de rivier bevaren tot min of meer halverwege de vallei.
Wij worden rondgeleid door Markus Heinen die al 23 jaar werkt bij Hofstätter. Hij begon als stagiair en is sinds 2008 chef wijn maker. Hij legt uit dat de bloei van de wijnstokken overal anders is, in de lagere percelen midden mei, maar op 900 meter hoogte anderhalve maand later. Dit verklaart ook waarom men zoveel verschillend druiven verbouwd. Vroeg rijpende rassen worden opgevolgd door de latere rijpers. De temperatuur in de wijngaarden daalt zo’n anderhalve graad per honderd meter hoogte. J. Hofstätter bezit 60 hectaren en huurt er nog eens 60 bij. In totaal goed voor ruim een miljoen flessen wijn.
Single estate wijnen
De productie van Hofstätter kent meerdere gedaanten, de basis is de ‘Classico’ lijn dat wordt gemaakt van druiven die grotendeels van gehuurde wijngaarden afkomstig zijn. Dan volgen de wijnen van één enkele wijngaard. Vader Paolo Foradori, die in 2020 overleed, was sinds 1987 de pionier van ‘vigna’ wijnen waarbij de wijngaard op de fles staat vermeld, vergelijkbaar met de Bourgogne. Namen als Roccolo, Pirchschrait en Rechtenthaler Schlossleiten. Tot slot zijn er domeinen die met trots op het etiket worden vermeld, Kolbenhof, Steinraffler, Yngram, Oberkerschbaum, Maso Michei, en het in 1941 aangekochte ‘pinot noir’ paradijs Barthenau. Deze domeinen vertegenwoordigen de top van Alto Adige en blinken uit telkens in één druivenras. Hofstätter is de enige familie die wijngaarden bezit aan beide kanten van de vallei.
De kelder.
Een wijnbedrijf dat ruim een miljoen flessen produceert in het hart van een klein dorp loopt gegarandeerd tegen logistieke barrières op. J.Hofstätter doet dat ook. De kelder is verdeeld over meerdere ruimten. Roestvrij stalen tanks staan op verschillende plekken en in diverse maten. Grote eiken vaten van 5000 liter, een vatenkelder met fusten van 225 liter 300 en 500 liter, een ruimte vol grote ovale houten vaten van verschillende formaten allen van de Oostenrijkse vatenmaker Stockinger. Tot slot een zaal gevuld met grote betonnen ‘eieren’. J.Hofstätter is de enige in Alto Adige met een foto optische soorteer tafel, die werkelijk iedere nét niet goede druif verwijdert voordat deze in de gistingskuip eindigt, kosten dezes? € 150.000,- . Al met al een complex geheel van ruimten, verschillende typen tanks, techniek en vaten. Maar het eindresultaat van dit alles is adembenemend. De wijnen zijn zeldzaam precies en delicaat.
Bio
Er zijn al twee maal vingeroefeningen gedaan, in 2008 en 2010, om te zien hoe biologisch produceren in de praktijk eruit ziet. Wijnmaker Markus wil niet zover gaan om biodynamisch te gaan werken omdat hij het esoterische deel ervan niet kan ‘grijpen’ maar zodra alle praktijkproblemen zijn opgelost zal hij zeker biologisch gaan werken. Hiertoe praat hij regelmatig met vakgenoten bij die al biologisch produceren. Met het aantreden van de jongste generatie lijkt dat stipje aan de horizon nu binnen handbereik te gaan komen.
